​1. Về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội thì người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, bảo hiểm xã hội tự nguyện không giới hạn tuổi trần tham gia; do đó, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu mà không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu có nguyện vọng đều được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
 Trường hợp của ông khi đã nghỉ việc tại doanh nghiệp, nếu có nguyện vọng thì có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
2. Về phương thức đóng
Theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 9 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện và khoản 2 Điều 8 Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH ngày 18/02/2016 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội thì: đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì ngoài lựa chọn một trong các phương thức đóng gồm hằng tháng, hằng quý, 06 tháng một lần, đóng 12 tháng một lần, đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần thì còn được lựa chọn phương thức đóng một lần cho đủ 20 năm đóng để hưởng lương hưu.
Căn cứ quy định nêu trên thì ông có thể đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện với các phương thức đóng hằng tháng, hằng quý, 06 tháng một lần, đóng 12 tháng một lần, đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần hoặc có thể lựa chọn phương thức đóng một lần cho số năm còn thiếu để được hưởng lương hưu ngay.

​Theo quy định tại khoản 1 Điều 67 Luật Bảo hiểm xã hội thì người đang hưởng lương hưu mà chết thì thân nhân thuộc diện được giải quyết trợ cấp tuất hằng tháng.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 67 Luật Bảo hiểm xã hội thì thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết thuộc diện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng bao gồm con từ đủ 18 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Trường hợp của anh trai ông/bà bị bệnh tật không tự chăm sóc được bản thân nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên thì thuộc diện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng.
Trong thời hạn 04 tháng kể từ ngày bố của ông/bà chết, anh trai ông/bà có quyền nộp đơn đề nghị khám giám định mức suy giảm khả năng lao động để hưởng trợ cấp tuất hằng tháng.

​Theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội thì người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, ông/bà đang kinh doanh cửa hàng tạp hóa nhỏ, không đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Do vậy, ông/bà thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019 thì người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng lương hưu khi có đủ các điều kiện sau đây:
(1) Đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên ;
(2) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.
Tuổi nghỉ hưu người lao động trong điều kiện lao động bình thường theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 135/2020/NĐ-CP ngày 18/11/2020 của Chính phủ quy định về tuổi nghỉ hưu kể từ ngày 01/01/2021 là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và cứ mỗi năm tăng thêm 04 tháng đối với lao động nữ cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.

Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội thì tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam từ ngày 01/01/2022 được tính như sau: 20 năm đầu được tính bằng 45%; sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.
Tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam được tính như sau:
- 20 năm đầu được tính bằng 45%;
- Từ năm thứ 21 đến năm thứ 33 là 13 năm, tính thêm: 13 x 2% = 26%;
- Tổng các tỷ lệ trên là: 45% + 26% = 71%;
Như vậy, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của ông là 71%.

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội thì mức lương hưu hằng tháng đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được quy định như sau: 15 năm đầu tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội; sau đó, cứ thêm mỗi năm, được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.
Đối chiếu quy định nêu trên thì mức lương hưu của bà được tính như sau:
- Tỷ lệ hưởng lương hưu của bà:
+ 15 năm đầu tính bằng 45%;
+ Từ năm thứ 16 đến năm thứ 26 là 11 năm tính bằng: 11 x 2% = 22%.
Tổng tỷ lệ hưởng lương hưu của bà là: 45% + 22% = 67%.
- Mức lương hưu hằng tháng của bà là:
67% x 3.000.000 đồng/tháng = 2.010.000 đồng/tháng

1. Về điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Theo quy định tại Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22/6/2015 của Quốc hội về việc thực hiện chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người lao động thì người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội khi có yêu cầu thì được nhận bảo hiểm xã hội một lần
Như vậy, trường hợp của ông/bà đã đóng bảo hiểm xã hội được 5 năm, sau 01 năm không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội khi có yêu cầu thì được giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
2. Về mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Theo quy định tại khoản 2 Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội thì mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính theo số năm đã đóng đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:
+ Bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;
+ Bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Riêng đối với đối tượng được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp người đang mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
Theo đó, ông/bà đã có 5 năm đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và thời gian đóng sau năm 2014 nên mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần của ông được tính như sau:
5 năm x 2 tháng = 10 tháng mức bình quân thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội. Số tiền hưởng bảo hiểm xã hội một lần của ông/bà sẽ không bao gồm số tiền Nhà nước đã hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Trợ cấp tuất đối với thân nhân của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chết được quy định tại Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội; theo đó, chế độ tử tuất của bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ quy định trợ cấp tuất một lần, không quy định trợ cấp tuất hằng tháng, cụ thể: Người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội, người lao động đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.
- Mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội hoặc đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại khoản 2 Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng bảo hiểm xã hội trước năm 2014; bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Trường hợp người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức trợ cấp tuất một lần bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội; trường hợp người lao động có cả thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện thì mức hưởng trợ cấp tuất một lần tối thiểu bằng 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.
  Đối chiếu với các quy định nêu trên, trường hợp anh của ông/bà tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nên khi anh ông/bà chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.
  Mức trợ cấp tuất một lần mà thân thân được nhận được tính như sau:
  = [(5 x 1,5) + (8 x2)] x mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
          = 23,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH

Theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội thì những người sau đây khi chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở: (1) Người có thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 60 tháng trở lên; (2) Người đang hưởng lương hưu mà chết thì người lo mai tháng được nhận trợ cấp mai táng.
          Đối chiếu với quy định nêu trên, em của ông/bà đã có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện 6 năm nên người lo mai táng được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng em của ông/bà chết.

Người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.